Lễ cúng Giao Thừa – lễ trừ tịch ngoài trời
Ý nghĩa:
Giao Thừa là thời khắc mà Trời Đất giao hòa. Âm Dương hòa quyện để vạn vật bừng lên sức sống mới. Đối với người Việt Nam phút Giao Thừa thật thiêng liêng và trang trọng. Lễ Trừ Tịch được cử hành đúng vào lúc Giao Thừa (hết giờ Hợi ngày 30 sang giờ Tí mở đầu ngày mùng 1 Tết)
Người xưa tin rằng: Mỗi năm có một vị Hành Khiển trông coi việc nhân gian, hết năm thì vị Thần năm cũ lại bàn giao công việc cho vị thần năm mới, nên phải cúng Giao Thừa ở ngoài trời để tiễn đưa Thần năm cũ và đón Thần năm mới. Có 12 vị Hành Khiển và 12 Phán Quan ( Phán Quan là vị Thần giúp việc cho các vị Hành khiển). Mỗi vị làm một năm dưới dương gian và cứ sau 12 năm thì lại có sự luân phiên trở lại. Vương hiệu của 12 vị Hành Khiển và các Phán Quan là:
Năm Tý: Chu Vương Hành khiển, Thiên Ôn hành binh chi thần, Lý Tào phán quan.
Năm Sửu: Triệu Vương Hành khiển, Tam Thập Lục Thương hành binh chi thần, Khúc Tào phán quan.
Năm Dần: Ngụy Vương Hành khiển, Mộc Tinh hành binh chi thần, Tiêu Tào phán quan.
Năm Mão: Trịnh Vương Hành khiển, Thạch Tinh hành binh chi thần, Liễu Tào phán quan.
Năm Thìn: Sở Vương Hành khiển, Hỏa Tinh hành binh chi thần, Biểu Tào phán quan.
Năm Tỵ: Ngô Vương Hành khiển, Thiên Hao hành binh chi thần, Hứa Tào phán quan.
Năm Ngọ: Tần Vương Hành khiển, Thiên Mao hành binh chi thần, Ngọc Tào phán quan.
Năm Mùi: Tống Vương Hành khiển, Ngũ Đạo hành binh chi thần, Lâm Tào phán quan.
Năm Thân: Tề Vương Hành khiển, Ngũ Miếu hành binh chi thần, Tống Tào phán quan.
Năm Dậu: Lỗ Vương Hành khiển, Ngũ Nhạc hành binh chi thần, Cự Tào phán quan.
Năm Tuất: Việt Vương hành khiển, Thiên Bá hành binh chi thần, Thành Tào phán quan.
Năm Hợi: Lưu Vương Hành khiển, Ngũ Ôn hành binh chi thần, Nguyễn Tào phán quan.
Chú ý là trong các bài văn khấn Giao Thừa khi dâng hương ngoài trời đều khấn danh vị của các vị quan Hành Khiển cùng các vị Phán Quan nói trên, năm nào thì khấn danh vị của quan Hành Khiển năm ấy.
Lễ vật:
Lễ cúng Giao Thừa ngoài trời gồm: Ngũ quả, hương, hoa, đèn nến, trầu cau, muối, gạo, trà, rượu, quần áo và nón mũ thần linh và mâm lễ mặn với thủ lợn luộc, gà trống luộc, xôi, bánh chưng… nếu là phật tử có thể cúng mâm lễ chay. Tất cả được bầy lên bàn trang trọng đặt ở trước cửa nhà.
Mâm lễ cúng Giao Thừa phải được chuẩn bị chu đáo, trang trọng với lòng thành kính.
Vào đúng thời điểm Giao Thừa, người chủ gia đình phải thắp đèn, nến, rót rượu, rót trà, rồi khấn vái trước án.
Văn khấn có thể viết vào giấy để đọc, sau khi hết ba tuần hương thì hóa tờ giấy viết văn khấn cùng vàng mã dâng cúng..
Bài khấn:
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
- Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
- Con kính lạy Đức Đương Lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật.
- Con kính lạy Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh.
- Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị tôn thần.
- Con kính lạy Ngài Cựu niên Đương cai Hành khiển.
- Con kính lạy Đương niên Thiên quan (năm nào thì khấn danh vị của vị Hành Khiển ấy) năm… … … … ..các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long Mạch, Táo Quân, chư vị Tôn Thần.
Nay là phút Giao Thừa năm… … … … … … .
Tín chủ( chúng) con là… … … … … … … … … …
Ngụ tại:… … … … … … … … … … … .
Nhân phút thiêng liêng giao thừa vừa tới.
Năm cũ qua đi
Năm mới đã đến
Tam dương khai thái
Vạn tượng canh tân.
Nay ngài Thái Tuế Tôn Thần trên vâng lệnh Ngọc Hoàng - Thượng Đế giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh, tảo trừ yêu nghiệt.
Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc. Nhân ngày đầu xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sắm sửa hương hoa phẩm vật dâng lên trước án, cúng dâng Phật Thánh dâng hiến Tôn thần, đốt nén hương thơm thành tâm bái thỉnh.
Chúng con kính mời: Ngài Cựu niên đương cai Thái tuế, Ngài tân niên đương cai Thái tuế chí đức tôn thần; ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương, ngài bản xứ thần linh Thổ Địa, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long Mạch tài thần, các bản gia Táo Quân và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này, cúi xin các vị giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho tín chủ, minh niên kháng thái, vạn sự tốt lành, bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn trời, Phật, chư vị tôn thần.
Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin chứng giám, phù hộ độ trì.
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam(NXB Văn hóa - Thông tin)
